De vergrijzing in ons land neemt geleidelijk aan toe. Dit betekent dat het aandeel ouderen in de Nederlandse bevolking groeit. Dat stelt onze maatschappij voor uitdagingen. Denk maar aan het betaalbaar maken en houden van onze zorg en ons pensioenstelsel. De vergrijzing heeft ook gevolgen voor de woningmarkt. “Senioren op achterstand op de woningmarkt”, kopte Vereniging Eigen Huis (VEH) begin dit jaar naar aanleiding van een onderzoek van makelaarsorganisatie NVM. Hieruit blijkt dat levensloopbestendige woningen voor ouderen te weinig aandacht krijgen bij nieuwbouwprojecten, wat de doorstroming op de woningmarkt bemoeilijkt. Het levensloopbestendig maken van (bestaande) woningen zal daarom steeds belangrijker worden. Wat is hier voor nodig? Wat zijn de kosten? Wat kan het opleveren? Ik mocht voor Bureau DFO een webinar voor financieel adviseurs houden rond dit interessante thema.

Ouderen vandaag: zelfstandig, actief en vitaal

De 60-, 70-, 80- en zelfs 90-plussers van vandaag zijn anders dan de ouderen van pakweg 50 jaar geleden. Na het bereiken van je pensioenleeftijd, ben je helemaal niet gedoemd tot een leven achter geraniums. De medische vooruitgang en een meer bewuste levensstijl hebben ervoor gezorgd dat we steeds ouder worden én vitaler ouder zijn. Voor veel mensen betekent met pensioen gaan de kans om hun dromen te realiseren: reizen, misschien wel (gedeeltelijk) in het buitenland wonen, actieve opa of oma zijn, of gewoon al die activiteiten doen waar men eerder “nooit tijd voor had”. 

Het leven staat niet “stil” als je ouder wordt. Wanneer je in relatief goede gezondheid verkeert, kun je net zoveel als of misschien zelfs meer uit je leven halen dan toen je jong was (en werkte). Gaat je gezondheid wat tegensputteren, dan is het fijn dat je wel nog zo lang mogelijk zelfstandig kunt leven en wonen. Dat je huis nog steeds een thuis is als je ouder bent. Dat kun je bereiken door je woning levensloopbestendig te maken. 

Te weinig aandacht voor woningaanbod voor ouderen

Op dit moment leven 1.3 miljoen mensen ouder dan 75 jaar in ons land. Een overgrote meerderheid van hen (92 procent) woont zelfstandig. Zelfs twee op de drie 90-plussers wonen nog zelfstandig. Ouderen wíllen ook het liefst zo lang mogelijk zelfstandig wonen, blijkt uit het 55-plus Woonwensenonderzoek van VEH. Dat hoeft niet per se in hun eigen woning. Uit het onderzoek van NVM blijkt dat ouderen bij voorkeur naar een kleinere en goedkopere woning verhuizen, zodat ze comfortabel en zelfstandig kunnen wonen én vermogen vrij kunnen maken voor leuke activiteiten of als aanvulling op hun pensioen. Maar dat is niet altijd een optie. 

De woningmarkt in ons land is krap en dat geldt zeker ook voor het aandeel seniorenwoningen. Ondanks het voornemen van het kabinet om tot en met 2030 290.000 nieuwe woningen voor ouderen te bouwen, denk bijvoorbeeld aan zogenoemde “nultredenwoningen”, geclusterde woonvormen zoals “hofjes” en geclusterde “verpleegzorgplekken”. Het programma “Wonen en zorg voor ouderen” biedt perspectieven, maar in werkelijkheid is het (nog) maar een druppel op een gloeiende plaat. Vooral als je weet dat ons land in 2030 2.1 miljoen 75-plussers telt en in 2040 zelfs 2.5 miljoen. Het levensloopbestendig maken van bestaande woningen zal daarom steeds belangrijker worden. 

Wat houdt het levensloopbestendig maken van woningen precies in?

Voor het 55-plus Woonwensenonderzoek van VEH werden ruim 82.000 55-plussers bevraagd. De helft van al deze ondervraagde senioren heeft al nagedacht over hun toekomstige woonsituatie, maar nog geen concrete stappen ondernomen, bijvoorbeeld omdat ze zich nog te gezond en/of jong voelen of omdat ze het aantal geschikte woningen, bij voorkeur appartementen, om naartoe te verhuizen te beperkt vinden. De meesten van deze senioren willen graag verhuizen naar een geschikte(re) koop- of huurwoning (50 procent); 38 procent heeft die stap al gezet. Wie niet verhuist, wil stappen nemen om de huidige woning aan te passen (27 procent) of heeft dat al gedaan (24 procent). De belangrijkste redenen om de eigen woning aan te passen zijn vanwege gehechtheid aan de woning of de buurt en de lage woonlasten. 

Om je woning levensloopbestendig te maken, heb je tal van opties. Het bad vervangen door een inloopdouche, een toiletverhoger en muurbeugels maken de badkamer een comfortabelere plek. In de keuken kun je apparatuur op een hoogte plaatsen zodat je niet hoeft te bukken. In de slaapkamer kun je bijvoorbeeld een seniorenbed plaatsen. In het gehele huis kun je drempels verwijderen of verlagen, betere verlichting plaatsen, een antislipvloer leggen en (losse) kleden verwijderen, muurbeugels bevestigen, gebruikmaken van automatische deuropeners en een valdetectiesysteem installeren. Domotica is ook een optie: CV, verlichting, zonwering, gordijnen of rolluiken, vergrendeling,… dit alles kun je samen op één automatisch systeem bedienen met een afstandsbediening (of smartphone). Ook de slimme deurbel en het slimme deurslot zorgen voor extra gemak en veiligheid. Is het in jouw woning niet mogelijk om alle belangrijke ruimtes gelijkvloers in te richten en blijft gebruik van de trap noodzakelijk, dan kun je de trap veiliger maken met extra trapverlichting, trapleuningen (aan beide kanten), wandbeugels, antislip-strips op de tredes, een trapklimhulp of een traplift. Op die manier zorg je ervoor dat je op een comfortabele manier en veilig oud kunt worden in je woning. 

Kortom, er zijn mogelijkheden genoeg om je woning aan te passen. Maar hoe kun je dit financieren? Dat komt in het volgende artikel aan bod! Wil je graag meer weten over de mogelijkheden om je woning levensloopbestendig te maken en hoe je die aanpassingen kunt financieren? Neem gerust contact met me op!

Monique Londema CFP®, gecertificeerd financieel planner, m.londema@nlpa.nl