Familierechtadvocaten en de Stichting Dwaze Vaders vragen zich af waar de geplande aanpassing van de regels voor partneralimentatie blijft. VVD, PvdA en D66 zagen in 2015 al reden om de huidige en verouderde regels aan te passen en dienden hier een initiatiefwetsvoorstel over in. Maar tot nog toe is er van een aanpassing of ‘modernisering’ nog geen sprake.

Partneralimentatie: hoe zit het?

De huidige regeling bepaalt dat jij aan je ex-partner partneralimentatie verschuldigd bent, als je ex niet genoeg inkomsten heeft om van te leven. Van de circa 35.000 scheidingen die jaarlijks uitgesproken worden, is bij ongeveer 6.000 sprake van partneralimentatie. De hoogte van het alimentatiebedrag kun je samen met je ex afspreken bij een mediator, advocaat of notaris. Komen jullie er samen niet uit, dan kan een rechter het bedrag vaststellen.

De huidige regeling geldt voor scheidingen die op / na 1 juli 1994 zijn uitgesproken. Wanneer er kinderen in het spel zijn, kun je maximaal twaalf jaar partneralimentatie aan je ex moeten betalen. Datzelfde geldt voor een huwelijk zonder kinderen dat langer dan vijf jaar duurde. Zijn er geen kinderen en duurde het huwelijk korter dan vijf jaar, dan ben je verplicht jouw partner alimentatie te betalen voor maximaal zolang het huwelijk duurde. Hoelang je in jouw situatie precies partneralimentatie verschuldigd bent, spreek je af met je ex-partner of stelt de rechter vast. Was je niet getrouwd maar had je een geregistreerd partnership? Dan geldt dezelfde regeling.

De verplichting om partneralimentatie te betalen, stopt wanneer de wettelijke termijn eindigt, of wanneer de ex-partner zelf weer voldoende inkomsten heeft om in het levensonderhoud te kunnen voorzien. De alimentatieplicht houdt ook op wanneer de ex met een ander gaat samenwonen, trouwen of een geregistreerd partnership aangaat of overlijdt.

Kromme situaties

De huidige regeling kan tot heel kromme situaties leiden. Er zijn soms partners die hun ex bovenop de kinderalimentatie nog een flink bedrag aan alimentatie moeten betalen, en daardoor zelf in financiële onzekerheid leven. Er kunnen bittere situaties ontstaan als de ex-partner dan gewoon kan ‘leven van de alimentatie’ zonder zelf maar geld op de plank te moeten brengen. Of als de ex inmiddels een nieuwe love interest heeft, maar toch verder ‘gewoon’ het vastgestelde alimentatiebedrag blijft opeisen. “De huidige regeling is belachelijk”, vertelt Leo Bevaart van de Stichting Dwaze Vaders  aan RTLZ. “Het leidt tot hele kromme situaties: ex-partners kunnen gewoon twaalf jaar niets doen, terwijl ze wel kunnen werken”. Ook Dianne Kroezen, voorzitter van vFAS, de vereniging van familierechtadvocaten en scheidingsmediators, vindt dat de wet in veel gevallen achterhaald is. “Als je 35 jaar getrouwd bent in een traditioneel huwelijk, is twaalf jaar alimentatie betalen misschien niet gek. Maar als je nog niet zo lang samen bent en je werkt allebei, dan is twaalf jaar vaak te lang”.

Uit onderzoek blijkt dat inmiddels 80 procent van de Nederlandse bevolking de huidige regels niet meer van deze tijd vindt.

Initiatiefwetsvoorstel

Al in 2015 dienden VVD, PvdA en D66 gezamenlijk een initiatiefwetsvoorstel in om de regels voor partneralimentatie te moderniseren. In hun voorstel hoeven ex-partners die minder dan drie jaar getrouwd waren, elkaar niets te betalen. Wie tussen drie en vijftien jaar getrouwd was, kan partneralimentatie betalen voor de helft van het aantal huwelijksjaren, met een maximum van vijf jaar. Duurde het huwelijk langer dan vijftien jaar, dan kan de verplichting alimentatie te betalen voor maximaal tien jaar opgelegd worden. De partijen maakten een uitzondering voor scheidingen waar kinderen onder de twaalf jaar in het spel zijn. In dat geval kan de verplichting om partneralimentatie te betalen blijven bestaan als de zorg voor de kinderen niet evenwichtig verdeeld is.

Stichting Dwaze Vaders wil dat de politiek vaart maakt met het aanpassen van de regels. Ook vFAS-voorzitter Kroezen erkent dat er nu door het initiatiefwetsvoorstel onzekerheid is ontstaan over hoe lang er moet betaald worden. Maar óf de politiek snel kan schakelen, is nog maar de vraag. D66, VVD en PvdA hebben inmiddels wel besloten om het opnieuw op te pikken, maar ze hebben nu samen minder zetels in de Tweede Kamer dan in 2015. Het initiatiefwetsvoorstel kon in 2015 al rekenen op flinke kritiek van andere partijen en van de Raad van State. Voorlopig blijft de huidige regeling dus nog zeker een tijdje van kracht.

Weet wat je te besteden hebt

In onze praktijk als financieel planners komen we dergelijke situaties en vragen natuurlijk ook tegen. Een scheiding brengt, voor alle betrokkenen, altijd pijn met zich mee en het dan over geldzaken hebben, is vaak extra moeilijk. Het doel van partneralimentatie zou je wel wat kunnen vergelijken met het stelsel van de sociale zekerheid in Nederland: een vangnet voor wie anders financieel niet kan rondkomen. De ene partner, die het financieel kan dragen, zorgt ervoor dat de ex-partner na de scheiding financieel het hoofd boven water kan houden. Het is dan de bedoeling dat de ex-partner, door dit financiële steuntje in de rug zo snel mogelijk op eigen benen kan staan. Waar het nu vaak ook nog misgaat, is dat bij de bepaling van de hoogte van het alimentatiebedrag vastgehouden wordt aan ‘hoe men gewend was te leven’. Wil je een evenwichtige, realistische regeling die voor beide ex-partners haalbaar is, dan adviseren we te kijken naar wat je écht in je portemonnee hebt zitten. Dat geldt zowel voor de betaler als voor de ontvanger. Het gaat namelijk niet over wat je bruto, maar wat je netto of consumptief te besteden hebt. Als financieel planner kunnen wij je helpen bij het verwerven van inzicht in wat je onderaan de streep nu werkelijk aan financiële middelen hebt.