Van oudsher rust er een taboe op geld. Niet alleen op het hebben van schulden, maar ook op het hebben van geld. Over geld praten we niet graag. Het voelt ongemakkelijk, ongepast of zelfs onbeleefd om het met iemand over jouw of zijn/haar geldzaken te hebben. Toch helpt openheid over je financiële situatie je om een goede relatie met geld op te bouwen en om meer begrip op te brengen voor elkaars financiële situatie. 

Als financieel planner is praten over financiën mijn vak. Ik ervaar dat het misschien wel gemakkelijker is om een buitenstaander in vertrouwen te nemen dan naasten of familie. Ik (h)erken de drempels die er kunnen zijn om je financiële situatie open en bloot op tafel te leggen. En die openheid is wel nodig zodat ik samen met jou een goed financieel plan voor je kan maken. Voel je je onzeker over je financiële situatie? Er is geen goed of fout. Ik geef als professional geen waardeoordeel, wél mijn deskundige visie. Een financieel plan zie ik als een belangrijke (eerste) stap. Een begin om je financiën goed op orde te brengen, eventuele problemen echt aan te pakken en slimme(re) financiële keuzes te maken zodat je jouw gewenste leven financieel kunt realiseren. Het is nooit te laat om te beginnen! Doorbreek het taboe op geld!

Vanwaar zo’n hardnekkig taboe op geld? 

Taboes kun je alleen doorbreken door er actief over te praten en er zelf voor open te staan. Maar waarom is dat blijkbaar zo moeilijk? Dat komt omdat het financiële taboe zo diepgeworteld is in onze cultuur, dat het als het ware in ons DNA zit. 

Financiële problemen hebben is vervelend. En erover praten ook; schulden wekken schaamte op en mensen met schulden hebben het gevoel veroordeeld te worden. Dat gevoel is eigenlijk terecht, want als maatschappij kijken we niet bepaald mild naar mensen die het financieel moeilijk hebben. In een artikel verwoordt het Financial Psychology Institute Europe (FPIE) het als volgt: “De algemene teneur is dat arme mensen eenvoudigweg niet de juiste prioriteiten stellen. Wel een smartphone maar onverstandige financiële keuzes. Een huisdier, flatscreen, roken, vette hap en een kratje bier, maar geen groente en fruit”. 

De maatschappelijke afkeuring over financiële problemen en schulden, vindt zijn roots al bij de Romeinen, stelt Anne Abbenes van het FPIE. Kon je als kostwinner in het oude Rome je financiële verplichtingen niet nakomen, dan werd niet alleen jij maar ook je hele gezin tot de slavernij veroordeeld. In de Middeleeuwen heerste dezelfde situatie. Karel V stelde mensen met financiële problemen zelfs gelijk aan dieven en moordenaars en veroordeelde hen tot de strop, ook nadat de schulden waren ingelost. Later werden de (fysieke) straffen wat milder en kwamen er zogenoemde “schaamtesancties”. Neem bijvoorbeeld geldboetes als je niet of te laat betaalt; iets wat we vandaag de dag nog steeds kennen en wat de financiële problematiek alleen maar groter maakt. Ook de maatschappelijke druk is aanzienlijk. Als je het financieel moeilijk(er) hebt, loop je het risico op maatschappelijke uitsluiting. Dát het verlies aan sociale status voor mensen zo zwaar doorweegt, is te herleiden tot de prehistorie. Uitsluiting uit de groep was feitelijk een doodstraf; in je eentje kon je het immers niet redden in de oertijd. 

Maar je ligt niet alleen onder het maatschappelijke vergrootglas als je het financieel moeilijk hebt. Ook als je het financieel goed hebt, houd je dat maar beter voor je. Vanuit het katholicisme en calvinisme wordt geld bekeken als iets vies. Wie praat over zijn/haar vermogen, wordt al snel inhalig of opschepperig gevonden. Of je krijgt het gevoel je te moeten verantwoorden waarom het financieel goed gaat of te verklaren waar het kapitaal vandaan komt.   

Financieel fit(ter) dankzij openheid over geldzaken

Zwijgen over geld, kan tot gevolg hebben dat je geld zelfs gaat vermijden. Erover zwijgen én er niet mee bezig zijn. En dat is onhandig, omdat we dagelijks met financiën te maken hebben. Als je open en eerlijk praat over je financiële situatie, zet je de deur open voor goed advies en een andere blik, waar je veel van kunt leren. Dat hoeft natuurlijk geen professionele blik te zijn, maar het helpt natuurlijk wel. Het kan immers best een uitdaging zijn om je een weg te banen in de complexe financiële wereld. 

Als je je echt eens aan je financiën zet en je geldzaken op orde brengt, dan krijg je meer inzicht en overzicht. Je weet waar je op financieel vlak staat en kunt vervolgens ook in overzichtelijke stappen werken naar wat je nu, straks en later wilt bereiken. Dat geeft rust en het is ook fijn om te weten dat je je geldzaken goed regelt. Niet alleen voor je eigen toekomst maar ook voor je naasten, je kinderen… Daar help ik je graag bij!

Monique Londema CFP®, gecertificeerd financieel planner, m.londema@nlpa.nl